تاثیر تغییرات تنوع گونه‌ای بر مواد آلی ذره‌ای خاک مراتع کوهستانی آذربایجان غربی

به منظور ارزیابی تاثیر گونه جاشیر (Prangos uloptera) و گونه­های همراه بر اجزاء ماده آلی خاک و توزیع خاکدانه­ها، مراتع کوهستانی خانقاه سرخ ارومیه انتخاب گردید. نمونه­گیری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. ابتدا دو منطقه مرتعی در کنار هم، با گونه غالب جاشیر انتخاب و سپس چهار عرصه معرف در سطح هر یک از مناطق، جهت نمونه­برداری انتخاب شد. نمونه­های خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری و در مجموع 32 نمونه خاک از هر منطقه و دو عمق جمع­آوری شد. کربن آلی ذره­ای (POM-C) و نیتروژن آلی ذره­ای (POM-N)، درصد خاکدانه­های درشت و ریز و کربن موجود در آنها، آزمایش و آنالیز شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که به­جز درصد خاکدانه­های درشت، تمامی فاکتور­های مورد بررسی، در اثر افزایش تنوع گونه­ای همراه با پایه جاشیردر منطقه مرتعی دوم افزایش یافتند. کربن و نیتروژن آلی ذره­ای، کربن همراه با خاکدانه­های درشت و درصد خاکدانه­های ریز به طور معنی­داری تحت تاثیر تنوع گونه­ای بالای گیاهان همراه با جاشیر در منطقه مرتعی دوم قرار گرفتند. نتایج این تحقیق، تاثیر سریع تغییرات مدیریتی بر مواد آلی ذره­ای را نشان داد و همچنین تغییر­پذیری مواد آلی ذره­ای خاک در واکنش به تغییرات مدیریتی پوشش گیاهی را ثابت نمود. افزایش مواد آلی ذره­ای می­تواند ناپایدار باشد، بنابراین تنوع گونه­ای اکوسیستمهای مرتعی باید از طریق مدیریت بهینه پوشش گیاهی برای مدت زمان طولانی، حفظ گردد تا افزایش مثبت کربن آلی در خاک حاصل گردد.